Czy na mammografię trzeba mieć skierowanie? Sprawdź zasady

Regularne badania mammograficzne to skuteczny sposób na wczesne wykrycie zmian w piersiach. Sprawdź, kiedy potrzebujesz skierowania na mammografię, a w jakich przypadkach możesz wykonać badanie bez dodatkowych formalności.

Czy na mammografię trzeba mieć skierowanie?

Konieczność posiadania skierowania na mammografię zależy od rodzaju badania i okoliczności jego wykonania. Badania przesiewowe w ramach Populacyjnego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Piersi nie wymagają skierowania – kobiety w wieku 45-74 lat mogą wykonać je bezpłatnie. Natomiast przy badaniach poza programem profilaktycznym, finansowanych przez NFZ, skierowanie jest niezbędne.

W przypadku braku skierowania pacjentka musi pokryć koszty badania samodzielnie, nawet w placówce publicznej. Warto zaznaczyć, że inne badania obrazowe piersi, jak USG, często można wykonać bez skierowania.

Kiedy skierowanie jest wymagane?

• przy badaniach diagnostycznych (nie profilaktycznych) w ramach NFZ
• w przypadku wykrycia niepokojących objawów przez lekarza
• przy podwyższonym ryzyku zachorowania na raka piersi z powodu obciążeń genetycznych
• dla kobiet poza przedziałem wiekowym 45-74 lat, chcących wykonać badanie refundowane

Skierowanie może wystawić zarówno lekarz POZ, jak i specjalista (ginekolog, onkolog, chirurg). Dokument zawiera informacje o przyczynie zlecenia oraz dane pacjentki.

Mammografia bez skierowania – czy to możliwe?

Mammografię bez skierowania można wykonać w dwóch przypadkach:

• w ramach Populacyjnego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Piersi (dla kobiet 45-74 lat)
• komercyjnie, płacąc za badanie we własnym zakresie (koszt 100-200 zł)

Zasady wykonywania mammografii

Mammografia stanowi podstawowe badanie w diagnostyce raka piersi. Badania przesiewowe realizowane w ramach programu profilaktycznego nie wymagają skierowania, co znacząco ułatwia dostęp do diagnostyki. Zaleca się wykonywanie mammografii co 2 lata u kobiet z grupy wiekowej objętej programem profilaktycznym.

Jak przygotować się do badania?

• nie stosować dezodorantów, antyperspirantów, balsamów i kremów w okolicy piersi i pach
• założyć dwuczęściowe ubranie
• zabrać dokumentację z wcześniejszych badań piersi
• zabrać dowód osobisty
• dla kobiet miesiączkujących – najlepszy termin między 5. a 10. dniem cyklu

Czego można się spodziewać podczas mammografii?

Badanie mammograficzne jest krótkie i przeprowadzane przez wykwalifikowanego technika radiologii. Każda pierś badana jest osobno poprzez umieszczenie jej między dwoma płytami aparatu. Standardowo wykonuje się cztery zdjęcia – po dwa dla każdej piersi.

Po badaniu można od razu wrócić do codziennych zajęć. Czas oczekiwania na wyniki zależy od rodzaju badania – w programie profilaktycznym to 2-3 tygodnie, przy badaniach komercyjnych wyniki mogą być dostępne tego samego dnia.

Profilaktyka raka piersi a mammografia

Mammografia to jedna z najskuteczniejszych metod wczesnego wykrywania zmian nowotworowych w piersiach. Badania przesiewowe w ramach Populacyjnego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Piersi są dostępne bez skierowania, co znacząco ułatwia dostęp do diagnostyki. Program finansowany przez NFZ gwarantuje bezpłatne badania dla kobiet w określonym wieku.

Systematyczne wykonywanie mammografii zwiększa prawdopodobieństwo wykrycia zmian we wczesnym stadium, gdy terapia przynosi najlepsze efekty. Uzupełnieniem mammografii jest USG piersi, na które również nie potrzeba skierowania. Pacjentki mogą samodzielnie zapisać się na badanie w wybranej placówce medycznej.

Znaczenie regularnych badań

Systematyczna kontrola stanu piersi stanowi podstawę skutecznej profilaktyki przeciwnowotworowej. Wykrycie raka piersi we wczesnym stadium daje lepsze rokowania i zwiększa szanse na pełne wyleczenie.

• samobadanie piersi – wykonywane samodzielnie w domu
• badanie kliniczne – przeprowadzane przez lekarza
• badania obrazowe – mammografia jako podstawowa metoda diagnostyczna
• USG piersi – dostępne bez skierowania jako uzupełnienie mammografii
• program profilaktyczny – bezpłatny dla uprawnionych kobiet

Kto powinien regularnie wykonywać mammografię?

Kobiety z obciążonym wywiadem rodzinnym lub nosicielki mutacji genów BRCA1 i BRCA2 powinny rozpocząć regularne badania wcześniej, około 30-35 roku życia. Oprócz mammografii istotne jest comiesięczne samobadanie piersi, które pomaga w szybkim wykryciu niepokojących zmian wymagających konsultacji lekarskiej.